सानुवावु सीलवाल – अमेरीका । दिगो आम्दानि र आय स्रोतको जोहो बिना नै अरुले उचालेको भरमा, अरुले रुख चढे म धुरि चढ्छु भने जस्तो घर किन्ने प्रतिस्पर्धा इगो सुर्रिएर, हुर्रिएर बिना आर्थिक ब्यबस्थापन र योजना बिना घर किनेर घर तताउने हाउस वार्मिङ्ग पार्टि दिन हतारिदै छन हिजोआज नेपालिहरु अमेरिकामा। यस्तो नगर भनेर बारम्बार भन्दैछु। भएको रकम डाउन पेमेन्टमा हाल्ने, क्रेडीट कार्ड र साथि सङ्गिनिबाट सापट लिने, क्रेडीट कार्ड घोटेर घर सिगार्ने र मर्मत सम्भारमा लगाउछन। यो टोटल रङ्ग आइडिया हो।घर नकिन पहिले। पहिले आफुसङ्ग भएको सिड मनिलाइ सदुपयोग गरि ब्यापार, ब्यबसाय, शेयर लगानि, कमर्सियल पर्पर्टि लगानि गर। घर, सुनचादि, गाडिमा लगानि गर्ने गर्दछन तर यो लगानिले उत्पादन दिदैन। रकम मात्रै फस्दैन, बाकि ३० बर्ष आर्थिक थप बोझ र जोखिममा पर्ने भयो।
डाउन पेमेन्टको साटो आफुसङ्ग भएको सिड मनिले तालिम लेउ, पढ्न जाउ, कुनै भरपर्दो क्षेत्रमा लगानि गर, आफै खटिने गरि साना ब्यबसायमा हात हाल, अनुभव लेउ पहिले। घरम अगरिने लगानिलाइ फ्रोजन इनभेष्टमेन्ट भनिन्छ, यो थारो भैसि हो, दुध दिदैन। ब्यबसाय एबम अन्य लगानि भनेको लैनो भैसिमा गरिने लगानि हो। जसबाट दुध र गोरस उत्पादन गरि थप आम्दानि थपिदिन्छ।
लेन्डिङ्ग कम्पनि र बैङ्कले रोजेको खोजेको घरमा लगानि गर्न नमान्दा नमान्दै चर्को ब्याजदरमा फाइनान्स कम्पनि मोर्गेज दलालहरुबाट हतारमा हतारमा ऋण लिएर डुब्ने मेसोमा छन धेरै नेपालि अमेरिकामा।ब्यापार, ब्यबसाय गर, आफ्नो ओभरहेड काटेर नेट क्यास फ्लो कम्प्तिमा पनि एक देखि डेढ बर्षमा लगानि उत्रिनसक्दछ,। त्यहि आम्दानिले घरको मोर्गेज तिर्छ, थप आम्दानिले ब्यबसाय कमर्सियल पर्पर्टी जोड्छ। बिरामि परे, काममा जानै नसके, २(४ महिना काम गर्न नसके पनि लगानि गरिएको रकमले आम्दानि खुरु खुरु घर ल्याइदिन्छ। पहिले ब्यबसाय र सिड मनिको लगानि त्यसपछि घर खरिद। सामान्य कमनसेन्स प्रयोग गरि आफ्नो सानो सिड मनिबाट अबसरको मुलुक अमेरिकामा साना ब्यबसाय एबम सानै लगानिबाट आर्थिक समुन्नति एबम स्वतन्त्रता प्राप्त गर्न सकिन्छ तर कमन सेन्स प्रयोग गर्ने र डेडिकेट चाहि हुनै पर्दछ। त्यसैले ब्यबसाय पहिले त्यसपछि घर। नबुझे सोध्न सक्नुहुनेछ। सबैको जय होस।